تومور مارکرها
تومور مارکرها
تومور مارکرها موادی هستند که توسط سلول های سرطانی و یا سلول های بدن در پاسخ به سلول های سرطان یا بعضی بیماری های خوش خیم تولید می شود. این ماده می تواند در خون، ادرار، مدفوع، تومور و یا بعضی از بافت ها و مایعات بدن یافت شود که در صورت ابتلا به سرطان، میزان آن افزایش می یابد.
تومورمارکرهای زیادی وجود دارند که در امر تشخیص می توانند کمک کننده باشند. بعضی از تومور مارکرها تنها در یک نوع سرطان دیده می شوند در حالی که بعضی از تومور مارکر ها در چند نوع مختلف سرطان یافت می شوند.
هر چند تومورمارکر ها اطلاعات مفیدی درباره شدت سرطان و میزان پیشرفت آن در اختیار قرار می دهند و می توانند در چگونگی روند درمانی موثر باشند؛ اما بعضی از آن ها در شرایط غیر سرطانی و خوش خیم نیز مشاهده می شوند. همچنین تمام انواع سرطان ها تومور مارکر ندارند. بنابراین سنجش تومورمارکر ها همواره با انجام اعمال تخصصی ماموگرافی، سونوگرافی، سی تی اسکن می تواند یک آزمون تشخیصی محسوب شود. با این وجود از تومورمارکرها می توان برای کمک به تشخیص نوع و درجه سرطان، ارزیابی درمان سرطان، برنامه ریزی برای درمان و تشخیص بازگشت سرطان بعد از اتمام دوره درمانی استفاده نمود.
انواع تومورمارکرها
دو نوع اصلی تومور مارکر وجود دارد که استفاده های مختلفی از آن ها برای درمان سرطان می شود: تومور مارکرهای گردشی و تومور مارکرهای بافتی.
تومور مارکرهای گردشی
فقط در خون، ادرار، مدفوع و یا دیگر مایعات بدن فرد مبتلا به سرطان دیده می شود. این نوع تومور مارکر برای پیش بینی روند بیماری، بررسی سلول های سرطانی باقی مانده بعد از درمان و یا سلول های سرطانی که بعد از درمان مجددا ایجاد شده اند، بررسی پاسخ به روند درمانی و بررسی مقاومت سرطان به گزینه های درمانی استفاده می شود.
تومور مارکر های بافتی
در تومورها دیده می شود. معمولاً زمانی که با انجام بیوپسی نمونه ای از تومور گرفته می شود به دنبال این نوع تومور مارکر هستند. این نوع تومور مارکرها برای تشخیص، طبقه بندی و بررسی درجه سرطان، سنجش پیشرفت سرطان و انتخاب روند درمانی مناسب استفاده می شود.
سنجش تومورمارکر ها
سنجش تومور مارکرها بر روی نمونه های مختلف و در هر زمانی قابل انجام می باشد. با اندازه گیری و پایش تومورمارکرها می توان روند بیماری را مورد ارزیابی قرار داد.
راه های مختلفی برای سنجش تومور مارکر وجود دارد. نمونه خون، ادرار و یا بیوپسی برای سنجش تومور مارکرها مورد استفاده قرار می گیرند. به طور معمول شرایط خاصی برای آزمایش تومور مارکرها نیاز نمی باشد. ولی در صورتی که بیوپسی انجام گیرد، لازم است برای چندین ساعت قبل از بیوپسی مواد غذایی و نوشیدنی مصرف نشود.
آزمایش خون رایج ترین آزمایش برای سنجش تومور مارکرها است. خطر آزمایش خون بسیار پایین است. درد خفیف و کبودی در ناحیه ای که سوزن وارد می شود وجود دارد که اکثر این علائم به سرعت از بین می روند.
آزمایش ادرار، مایعات بدن و یا بیوپسی هم می توانند برای سنجش تومور مارکرها انجام شوند. بیوپسی در حقیقت یک نوع روش جراحی مینور است که با برداشتن مقدار اندکی از بافت می توان آزمایشات لازم بر روی آن انجام گیرد. آزمایش بیوپسی هم دارای عوارضی مانند خونریزی یا کبودی و همچنین یک تا دو روز احساس درد در ناحیه مورد نظر می باشد.
منابع:
- https://www.cancer.gov/about-cancer/diagnosis-staging/diagnosis/tumor-markers-fact-sheet
- https://medlineplus.gov/lab-tests/tumor-marker-tests/
