درخت کنوکارپوس به عنوان یکی از عوامل احتمالی تنگی نفس بعد از باران در اهواز
درخت یا درختچه کنوکارپوس (Conocarpus ) از سال ۱۳۹۲ با بروز پدیده تنگی نفس بعد از باران در خوزستان به خصوص شهر اهواز به عنوان یکی از عوامل احتمالی این واقعه مطرح شد. به طور کلی کنوکارپوس که گاهی مردم به آن مورد آمریکایی نیز می گویند، از خانواده کومبریتاسه (Combretaceae) و جنس Conocarpus L. می باشد.
کنوکارپوس که امروزه بیش از ۷۰ درصد پوشش گیاهی شهر اهواز را به خود اختصاص داده است، دارای اندازه های متفاوت بوده و به صورت راست مانند درخت و یا گاهی به صورت پهن بر روی زمین می گسترد. در بعضی شرایط که برای رشد کنوکارپوس مناسب باشد، ارتفاع این درخت تا ۲۰ متر نیز می رسد. کنوکارپوس درختی همیشه سبز بوده و خزان ندارد! این درخت بخوبی هوای گرم و خاک شور را تحمل می کند و در طول سال به رشد و نمو خود ادامه می دهد. از جمله استان هایی که در ایران این درخت کاشته می شود می توان به خوزستان، بوشهر و هرمزگان اشاره نمود. البته شایان ذکر است کنوکارپوس علاوه بر ایران در سواحل کالیفرنیا ، فلوریدا و مناطق گرم و مرطوب امریکا و همچنین برزیل نیز وجود دارد.
دوره گرده افشانی کنوکارپوس در دو تا سه نوبت در سال صورت می گیرد به طور معمول دوره گل دهی این گیاه از فصل بهار آغاز گردیده و تا اواخر تابستان ادامه می یابد و این دوره گل دهی تا اوایل فصل بارندگی ادامه می یابد.
شایان ذکر است به نظر می آید فصل گل دهی این گیاه ممکن است بسته به شرایط جغرافیایی، آب و هوایی و یا آلودگی صنعتی و غیرصنعتی منطقه، تا حدودی تغییر یابد. گرده این گیاه قطری حدود ۱۵ تا ۱۶ میکرومتر داشته و از کوچکترین گرده ها در میان گیاهان Mangrove می باشد.
درخت کنوکارپوس. الف: درخت بالغ ب: گل های گیاه کنوکارپوس ج: گرده گیاه کنوکارپوس. (عکس ها از محمد علی عصاره زادگان، ۱۳۹۳)
همانطور که بیان شد با توجه به اینکه کنوکارپوس پوشش گیاهی غالب شهر اهواز و برخی از شهر های جنوبی استان خوزستان به شمار می آید لذا از سال ۱۳۹۲ و متعاقب بروز پدیده ای با عنوان تنگی نفس حاد و حملات آسم بعد از بارندگی پاییزی در شهر اهواز لذا یکی از احتمالات مطروحه، تنفس گرده کنوکارپوس توسط بیماران بوده است! اما با توجه به انتشار مقاله ای در سال ۲۰۱۹ در خصوص نقش گرده درخت کنوکارپوس در تنگی نفس بعد از باران در شهر اهواز (به نوشتار درخت کنوکارپوس و تنگی نفس بعد از باران در خوزستان؟! در شبکه جامع آلرژی مراجعه نمایید) و انعکاس نتایج این مقاله در ژورنال معتبر و بین المللی Atmospheric Environment ، به نظر می رسد گرده این درخت، با توجه به تراکم پایین آن در هوای تنفسی شهر اهواز نسبت به گرده علف های هرز و اسپور قارچ ها، نمی تواند عامل اصلی تنگی نفس بعد از باران در شهر اهواز باشد!
آزمایشگاه پاتوبیولوژی پاستور اهواز
منبع:
شبکه جامع آلرژی (allergycomnet.ir)