نقش داروی متفورمین در بیماری کووید-۱۹
نقش داروی متفورمین
به گزارشی از سایت آزمایشگاه پاستور ( آزمایشگاه در اهواز ) :
متفورمین در ابتدا به عنوان داروی ضد آنفولانزا معرفی می شد و یکی از عوارض جانبی آن، کاهش گلوکز بود. امروزه اثرات متعدد متفورمین و کاربردهای گسترده آن در پزشکی موجب شده است تا دانشمندان آنرا آسپرین قرن بیست و یکم نامگذاری نمایند.
در شرایط کنونی که ماده خاصی برای مقابله با بیماری کووید-۱۹ وجود ندارد ، پیشنهاد شده از متفورمین به عنوان یکی از داروهای مبارزه با ویروس استفاده شود این بیماری از طریق آزمایش حلقی کرونا تشخیص داده می شود.
متفورمین با عمل فسفوریلاسیون، پروتئین کیناز فعال شده با AMP (AMPK) را در سلولهای کبدی فعال می کند. متفورمین با استفاده از این مکانیسم اصلی، اثرات مطلوبی بر متابولیسم گلوکز و لیپیدها می گذارد.
ویروس مخرب SARS-CoV-2 که منجر به مرگ افراد زیادی در سراسر جهان شده است ، از آنزیم مبدل آنژیوتانسین ۲(ACE2) به عنوان گیرنده برای ورود به سلول ها استفاده می کند.
سندرم حاد تنفسی حاد (ARDS) یکی از رایج ترین عوارض در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ می باشد. مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان داده، ACE2 در آسیب حاد ریه ناشی ازویروس SARS-CoV دخیل بوده است.
از آنجا که متفورمین از طریق فعال سازی AMPK کار می کند ، منجر به فسفوریلاسیون ACE2 می شود، به لحاظ تئوری ، افزودن گروه فسفات باعث ایجاد تغییرات ساختاری و عملکردی در گیرنده ACE2 می شود که این امر می تواند منجر به کاهش اتصال ویروسSARS-CoV-2 به گیرنده ACE2 گردد.
برای درک بهتر مطلب می توانید مقاله ی تفاوت آلرژی فصلی با بیماری کرونا و یا آشنایی بیشتر با ویروس کرونا را مطالعه نمایید .
با این وجود ، هنگامی که ویروس داخل بدن است ، کمبود گیرنده های ACE2 وجود دارد. این به نوبه خود منجر به عدم تعادل در سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (RAS) می شود که اثرات زیان آور بازوی التهابی را تقویت می کند و باعث عوارض قلبی – ریوی کشنده نیز می شود.
با تنظیم مجدد ACE2 می توان از عدم تعادل در RAS جلوگیری کرد. از این رو ، متفورمین نه تنها از ورود SARS-CoV-2 همانطور که در بالا گفته شد ، جلوگیری می کند بلکه با ایجاد فعال سازی ACE2 از طریق پیام رسانی AMPK از عواقب مضر نیز جلوگیری می کند.
پیام رسانی هدف راپامایسین در پستانداران (mTOR) نقش مهمی در بیماریزایی آنفلوانزا و همچنین تعدیل پاسخ آنتی بادی برای ایمنی محافظ متقابل در برابر ویروس های آنفلوانزای عفونی دارد. متفورمین AMPK را از طریق کیناز B1 کبد (LKB1) فعال می کند و مسیر mTOR را مهار می کند. همچنین به طور غیر مستقیم، فعال سازی AKT از طریق فسفوریلاسیون گیرنده انسولین ۱ (IRS-1) کاهش یافته و منجر به مهار آبشار پیام رسانی mTOR می شود.
مسیر PI3K / AKT / mTOR نقش مهمی در عفونت MERS ‑ CoV ایفا می کند. از آنجا که متفورمین همان مسیر را مهار می کند ، کشف نقش آن در برابر SARS-CoV-2 جالب است.
گزارشاتی از چین و ایتالیا مبنی بر این است، دیابت عامل خطر مهمی برای بیماری های شدید می باشد که نیاز به تنفس مصنوعی دارند. علاوه بر این ، مطالعه ای ارتباط متابولیکی مستقیم بین SARS-CoV و دیابت را نشان داده است. تصور می شود هنگامی که ویروس وارد جزایر لوزالمعده که ACE2 را بیان می کنند، می شود، منجر به آسیب حاد سلولهای بتا و دیابت نوع دو می گردد.
شواهد حاصل از یک مطالعه بر روی حیوانات، افزایش فعالیت ACE2 در لوزالمعده مبتلایان به دیابت و همچنین بیان زیاد آن در سایر بافتها مانند ریه ، کبد و قلب را نشان می دهد. بدین ترتیب کنترل بهینه دیابت نوع دو، در موارد مزمن و زودگذر، ممکن است در درمان بیماری کووید-۱۹ کمک نماید.
مباحث اخیر نشان می دهد كه عوامل کاهش دهنده قند خون خوراکی مانند مهاركننده ناقل سدیم-گلوكز نوع۲ (SGLT-2i) ، آگونیست های گیرنده پپتید-۱ شبه گلوكاگون (GLP-1RAs) ، پیوگلیتازون و حتی انسولین در واقع می توانند برای افراد دیابتی مبتلا به کووید-۱۹ مضرباشند. البته دراین مورد شواهد محدودی درباره متفورمین موجود است. با توجه به اثرات متعدد و نقش احتمالی متفورمین در مبارزه با ویروس C (HCV) ، ویروس هپاتیت B (HBV) و ویروس نقص ایمنی انسان (HIV) از طریق افزایش حساسیت به انسولین، متفورمین می تواند یک عامل اصلی در درمان این بیماری باشد.
منبع:
