کم کاری تیروئید به علت نقص هورمون های تیروئید روی می دهد. علائم این بیماری در نوزادان شامل تغذیه کم و اختلال رشد می باشد. علائم در کودکان بزرگتر و نوجوانان مشابه بزرگسالان است. شایان ذکر است اختلال رشد و تاخیر در بلوغ یا هر دو در این بچه ها دیده می شود. کم کاری تیروئید در نوزادان و کودکان می تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد.
کم کاری تیروئید مادرزادی
کم کاری تیروئید مادرزادی در یک نوزاد از هرپ ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ نوزاد اتفاق می افتد. اکثر موارد تیروئید مادرزادی غیر ژنتیکی می باشند و حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد آنها ارثی هستند. دلایل ایجاد این بیماری شامل موارد زیر هستند:
– اختلال در غده تیروئید ( ۸۵ درصد موارد )
– اختلال هورمونی ( تولید غیر طبیعی هورمون تیروئید در ۱۰ تا ۱۵ درصد از موارد )
اختلال در غده تیروئید می تواند شامل عدم وجود غده تیروئید و یا عدم تکامل آن شود.
اختلال هورمونی انواع مختلفی دارد که از نقص در بیوسنتز هورمون های تیروئید ناشی می شود.
به طور معمول در کشورهای در حال توسعه این مشکل دیده می شود.
کم کاری تیروئید ناشی از کمبود ید مادرزادی است. به ندرت پیش می آید که انتقال آنتی بادی یا داروهای آنتی تیروئید از جفت به جنین باعث کم کاری تیروئید در نوزادان شود. یکی از دلایل نادر دیگر برای این بیماری در نوزادان این است که ساختاری غیر طبیعی در شکل گیری غده هیپوفیز رخ داده باشد، که بیمارن به طور معمول کمبود هورمون تیروئید دارند.
کم کاری تیروئید اکتسابی
شایع ترین علت کم کاری تیروئید اکتسابی در آمریکا بیماری تیروئید خود ایمن (بیماری تیروئید هاشیماتو)است. بیماری تیروئید خود ایمن با بالا رفتن سن کودک یا در دوران نوجوانی بروز می کند. حدود ۵۰ درصد از کودکانی که به این بیماری مبتلا هستند سابقه خانوادگی بیماری تیروئید خود ایمن دارند.
در بعضی موارد(به احتمال کمتر)، کم کاری تیروئید بعد از پرتودرمانی ناحیه سر و گردن برای درمان برخی سرطان های خاص رخ می دهد. انجام پرتودرمانی و آماده شدن برای پیوند مغز استخوان و استفاده از برخی داروها (مانند لیتیوم، آمیودارون و … ) هم می تواند باعث بروز کم کاری تیروئید شود.
کمبود ید شایع ترین علت بیماری کم کاری تیروئید در سراسر جهان است ولی این مورد در آمریکا در موارد نادری رخ می دهد.
علائم و نشانه های کم کاری تیروئید
علائم و نشانه های کم کاری تیروئید در نوزادان و کودکان کم سن و سال با افراد بزرگسال تفاوت دارد. در صورتی که کمبود ید در طول بارداری رخ دهد، احتمال می رود نوزادان دچار اختلال شدید رشد، صورت درشت، ناتوانی ذهنی و تشنج شوند. اغلب کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید در ابتدا نشانه ها و علائم اندکی دارند و تنها از طریق آزمایشات غربالگری می توان بیماری را تشخیص داد.
علائمی که بروز می کند احتمال دارد که نا محسوس باشند و یا به مرور پیشرفت کنند. زیرا برخی از هورمون های مادرزادی تیروئید از جفت عبور می کنند. با این حال بعد از اینکه هورمون های تیروئیدی که از جفت عبور نمودند، متابولیزه شدند اگر علت کم کاری تیروئید ادامه داشته باشد و کم کاری تیروئید تشخیص داده نشود یا درمان نگردد، به طور معمول رشد و نمو سیستم اعصاب مرکزی را به میزان متوسط یا شدید کاهش می دهد. این امر می تواند با کاهش حجم ماهیچه های بدن، کاهش شنوایی، زردی، فتق ناف، بیماری زجر تنفسی، بزرگی زبان، سوء تغذیه و صدای زمخت همراه باشد. در موارد نادر تشخیص و درمان کم کاری تیروئید اگر به تاخیر بیفتد می تواند به عقب ماندگی و کوتاهی قد منجر شود.
برخی از علائم و نشانه های کم کاری تیروئید در بچه های بزرگ تر و نوجوانان مشابه بزرگسالان است ( مانند افزایش وزن، خستگی، یبوست، خشکی موها، زردی، احساس سرما و غیره) . ولی علامت خاص کم کاری تیروئید در کودکان، تاخیر در رشد، تاخیر در رشد کامل استخوان ها و به طور معمول بلوغ دیر رس است.
آزمایشات تشخیص کم کاری تیروئید
– غربالگری نوزادان که به طور معمول انجام می گیرد.
– آزمایشات عملکرد تیروئید
آزمایشات غربالگری نوزادان می توانند به تشخیص کم کاری تیروئید قبل از بروز علائم بالینی کمک کند. در صورتی که جواب آزمایش غربالگری مثبت باشد، نیاز است که آزمایشات تکمیلی برای بررسی عملکرد تیروئید انجام گیرد. این آزمایشات تکمیلی شامل آزمایش free T4 یا تیروکسین آزاد سرمی و آزمایش TSH یا هورمون محرک تیروئید است. این آزمایشات در کودکان بزرگ تر و نوجوانانی که به کم کاری تیروئید مشکوک هستند، نیز انجام می گیرد.
آزمایش free T4 نسبت به T4 کل بهتر می تواند عملکرد تیروئید را در بیماران سنجش نماید. زیرا میزان پروتئین های اتصالی به هورمون های تیروئید بر سطح T4 کل تاثیر می گذارد. اندازه گیری میزان T3 در موارد نادری برای تشخیص کم کاری تیروئید کمک کننده است. زیرا این آزمایش آخرین آزمایشی است که نتایج غیر طبیعی را نشان می دهد و به طور معمول برای بسیاری از بیماران انجام نمی گیرد. سطح T3 معکوس به اندازه گیری متابولیکی شکل غیر فعال T3 می پردازد. T3 معکوس در طول بیماری یا گرسنگی افزایش می یابد و نباید برای تشخیص کم کاری تیروئید اندازه گیری شود.
کم کاری تیروئید مادرزادی شدید حتی اگر سریع درمان شود باز هم می تواند مشکلات نامحسوسی را ایجاد کند و باعث کاهش شنوایی شود. کاهش شنوایی می تواند به قدری خفیف باشد که در آزمایشات غربالگری خود را نشان ندهد ولی همچنان بر مهارت های زبانی تاثیر بگذارد. آزمایش مجدد بعد از دوران نوزادی برای تشخیص کاهش شنوایی نامحسوس پیشنهاد می شود.
در کودکان بزرگ تر و نوجوانان که به کم کاری تیروئید مشکوک هستند لازم است که آزمایشات TSH و T4 و free T4 انجام گیرد. همچنین آزمایش آنتی بادی تیروئید برای ارزیابی بیماری تیروئید خود ایمن باید انجام گردد.
شایان ذکر است، ویتامین B-12 به طور طبیعی در گوشت وجود دارد، اما افرادی که گوشت نمی خورند، مانند گیاهخواراران، می توانند ویتامین B-12 را به صورت مکمل دریافت کنند. مکمل های خوراکی در بسیاری از موارد به کمبود این ویتامین کمک نمی کنند. در این شرایط ممکن است ویتامین B-12 به صورت تزریقی توصیه شود.
MedicalNewsToday, November 28, 2017
کلیه حقوق مطالب و محتوای سایت متعلق به آزمایشگاه پاستور می باشد