آزمایش CBC

شمارش کامل سلول های خون (CBC) نوعی آزمایش خون است که برای ارزیابی سلامت عمومی فرد و تشخیص طیف گسترده ای از اختلالات از جمله کم خونی، عفونت و لوسمی (نوعی سرطان خون) مورد استفاده قرار می گیرد.در این آزمایش اجزای تشکیل دهنده خون مانند گلبول های سفید، گلبول های قرمز، پلاکت ها و فاکتورهای تشکیل دهنده آن ها مورد سنجش قرار می گیرند. افزایش یا کاهش غیر طبیعی تعداد سلولها در شمارش کامل سلول های خون ممکن است نشانه ای از بیماری زمینه ای باشد که برای تشخیص آن ارزیابی بیشتری باید صورت گیرد.

دلایل درخواست آزمایش CBC

بررسی سلامت عمومی فرد

پزشک ممکن است شمارش کامل سلول های خون را به عنوان بخشی از معاینه پزشکی معمول برای نظارت بر سلامت عمومی فرد و غربالگری انواع اختلالات مانند کم خونی یا لوسمی توصیه نماید.

تشخیص سابقه پزشکی فرد

در صورتی که فرد دارای ضعف، خستگی، تب، التهاب، کبودی یا خونریزی باشد، پزشک ممکن است شمارش کامل سلول های خون را پیشنهاد کند. شمارش کامل سلول های خون ممکن است به تشخیص علت این علائم کمک کند. همچنین اگر پزشک مشکوک به عفونت باشد، این آزمایش همچنین می تواند در تایید تشخیص عفونت کمک کننده باشد.

برای پایش وضعیت پزشکی فرد

اختلال خونی در فرد ممکن است بر شمارش سلول های خونی تأثیر گذار باشد، در این صورت پزشک از شمارش کامل سلو ل های خون برای نظارت بر وضعیت پزشکی فرد استفاده می نماید.

برای ارزیابی روند درمان

در صورتی که مصرف داروها بر تعداد سلولهای خون تأثیر گذار باشد، ممکن است از شمارش کامل سلول های خون برای نظارت بر روند درمان استفاده گردد.

شرایط انجام آزمایش

برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست!
این آزمایش در همه ساعت کاری آزمایشگاه و بدون نسخه پزشک قابل انجام می باشد.

نحوه انجام آزمایش

برای انجام این آزمایش ۲ سی سی خون از فرد درخواست کننده آزمایش گرفته می شود و در ویال های مورد نظر که حاوی ماده ضد انعقاد می باشد، ریخته می شود. در مرحله بعد ویال حاوی خون تام روی دستگاه مخلوط کننده (Mixer) قرار گرفته و برای انجام بررسی و سنجش شاخص های خونی مورد استفاده قرار می گیرد. شایان توجه است ویال حاوی نمونه باید فاقد لخته و همولیز باشد.

در آزمایشگاه پاتوبیولوژی پاستور نمونه CBC توسط دستگاه های پیشرفته و اتوماتیک Mindray bs 5800، Mindray bs 5500 و Sysmex k1000 مورد بررسی قرار می گیرد. این دستگاه ها شمارش سلول های خونی را به صورت خودکار انجام می دهند. در گذشته شمارش سلول ها با استفاده از لام نئوبار و کانتر دستی انجام می گرفت. شایان ذکر است در بسیاری از آزمایشگاه ها، به منظور مشاهده اشکال غیر معمول سلول های خونی که دستگاه توانایی تشخیص آن ها را ندارد، علاوه بر شمارش اتوماتیک سلول های خونی توسط دستگاه، یک لام خونی از نمونه بیمار تهیه می گردد. لام خونی بعد از انجام مراحل رنگ آمیزی توسط کارشناس مربوطه زیر میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار می گیرد.

محدوده طبیعی آزمایش

میزان طبیعی یک آزمایش بسته به شرایط فیزیکی فرد، ژنتیک، نژاد، شرایط محیطی و غیره متفاوت می باشد. بنابراین نمی توان در همه مناطق عدد واحدی را برای این میزان در نظر گرفت. بلکه در هر منطقه ای محدوده طبیعی آزمایشات با توجه به میزان طبیعی آن ها در افراد سالم توسط آزمایشگاه مرجع مشخص می گردد. در صورتی که نتیجه آزمایش فرد خارج از محدوده طبیعی آزمایشات باشد دستگاه به صورت خودکار آن را با علامت L (کمتر از میزان طبیعی) و H (بالاتر از میزان طبیعی) مشخص می نماید.

شاخص های (اندکس های) خونی مورد سنجش در آزمایش CBC

سلول های سفید خون (WBC)

گلبول های سفید در مغز استخوان ساخته می شوند. این سلول ها وظیفه دفاع بدن در برابر عوامل بیماریزا نظیر ویروس ها و باکتری ها را بر عهده دارند. گلبول های سفید شامل نوتروفیل ها (Neutrophils)، لنفوسیت ها(Lymphocytes)، مونوسیت ها (Monocytes)، ائوزینوفیل ها (Eosinophils ) و بازوفیل ها(Basophils) می باشند که هر یک نقش دفاع از بدن را در برابر عوامل مختلف بیماریزا ایفا می کنند.

مقدار طبیعی گلبول های سفید در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از ۲ سال بین ۴ تا ۱۰ هزار در هر میکرو لیتر خون می باشد.
به طور کلی به کاهش تعداد گلبول های ‌سفید به مقادیر کمتر از ۴ هزار در هر میکرو لیتر خون، لکوپنی گفته می‌شود. که این میزان در کودکان در سنین مختلف، متفاوت است. لکوپنی اغلب با کاهش نوع خاصی از گلبولهای سفید به نام نوتروفیل در ارتباط می باشد.
محدوده مشخص برای شمارش بالای گلبولهای سفید خون از یک آزمایشگاه به آزمایشگاه دیگر متفاوت است. به طور کلی افزایش تعداد گلبول‌سفید در مقادیر بالاتر از ۱۱ هزار در هر میکرو لیتر خون در بزرگسالان، لکوسیتوز نام دارد.

دلایل کاهش گلبول های سفید خون

عفونت های ویروسی که به طور موقت عملکرد مغز استخوان را مختل می کنند.
برخی از اختلالات مادرزادی که باعث کاهش عملکرد مغز استخوان می شوند.
سرطان یا سایر بیماریهایی که به مغز استخوان آسیب می رسانند.
اختلالات خود ایمنی که سلولهای سفید خون یا سلولهای مغز استخوان را از بین می برند.
در عفونت های شدید که استفاده از گلبول های سفید خون سریعتر از تولید آن ها می باشد.
داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها که سلولهای سفید خون را از بین می برند.
سارکوئیدوز (مجموعه ای ازسلولهای التهابی در بدن)

دلایل خاص کاهش شمارش گلبولهای سفید خون شامل موارد زیر است:

کم خونی آپلاستیک
شیمی درمانی
عفونت با ویروس HIV و بیماری ایدز
بزرگ شدن طحال
سندرم Kostmann (نوعی اختلال مادرزادی که تولید کم نوتروفیل ها را شامل می شود)
لوسمی
لوپوس
سوء تغذیه و کمبود ویتامین
سندرم میلودیسپلاستیک (نوعی اختلال در تقسیم سلول بنیادی خون)
شیمی درمانی
آرتریت روماتوئید و سایر اختلالات خود ایمنی

دلایل افزایش گلبولهای سفید خون

افزایش تولید گلبولهای سفید برای مقابله با عفونت
واکنش به دارویی که باعث افزایش تولید گلبولهای سفید می شود.
اختلال در عملکرد مغز استخوان که باعث تولید غیر طبیعی گلبول های سفید خون می شود.
اختلال در سیستم ایمنی بدن که باعث افزایش تولید گلبولهای سفید می شود

دلایل خاص افزایش شمارش گلبولهای سفید خون شامل موارد زیر است:

لوسمی لنفوسیتی حاد
لوسمی میلوئید حاد (AML)
آلرژی، به ویژه واکنشهای آلرژیک شدید
لوسمی لنفوسیتی مزمن
لوسمی میلوئید مزمن
داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و اپی نفرین
عفونت های باکتریایی یا ویروسی
میلوفیبروز (اختلال مغز استخوان)
پلی سیتمی ورا
آرتریت روماتوئید (بیماری التهابی مفصل)
استعمال دخانیات
استرس شدید
بیماری سل

منابع:

https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/complete-blood-count/about/pac-20384919
HENRY’S Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods 22 nd EDITION Richard A. McPherson, MD -2011
Mosby’s Manual of Diagnostic and Laboratory Tests, 4th Edition By Kathleen Deska Pagana, PhD, RN and Timothy J. Pagana, MD, FACS
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/complete-blood-count/about/pac-20384919
HENRY’S Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods 22 nd EDITION Richard A. McPherson, MD -2011
Mosby’s Manual of Diagnostic and Laboratory Tests, 4th Edition By Kathleen Deska Pagana, PhD, RN and Timothy J. Pagana, MD, FACS

کلیه حقوق مطالب و محتوای سایت متعلق به آزمایشگاه پاستور می باشد